بررسی مفهوم فقر از منظر قرآن و روایات ائمه اطهار

فقر یک پدیده نامطلوب اجتماعی است که وجود و گستردگی دامنه آن در جامعه به پیآمدهای زیان آور همه جانبه ای در کوتاه مدت و دراز مدت می انجامد. این پدیده شوم در همه ادیان و فرهنگ های بشری نکوهش و برای زدودن آن از جامعه راه ها و روش های گوناگونی پیشنهاد شده است. در قرآن کریم و روایات متعددی نیز، فقر به عنوان عامل منفی در زندگی انسان معرفی شده است که باید به زودی رفع گردد. اما در مقابل، در برخی از روایات عباراتی پیرامون ستایش فقر و جایگاه فقرا نزد خداوند دیده می شود که ایجاد یک نوع تعارضی در این زمینه می نماید، لذا حل تعارض روایات و تبیین موضع اسلام و شیوه مواجهه آن با مقوله فقر ضرورتی انکار ناپذیر است. بررسی منابع اسلامی نیز مشخص می کند، مقتضای جمع و سازش میان اخبار متعارض این است که فقر و ثروت هر یک به نوبه خود نعمتی الهی است که بنده وظیفه دارد به مقتضای آن عمل کند و به همین دلیل در بیشتر دعاهای حضرات معصومین(ع) کفاف خواسته شده که سالمتر و کم خطرتر از طرفین آن است. علاوه بر این، مقاله حاضر پدیده «فقر» و اقسام آن را در اسلام بر اساس یک روش تحلیلی ـ توصیفی و با استمداد از منابع تفسیری و فقهی مورد بررسی قرار داده است و جامعیت و نگاه دقیق به مسئله فقر و اقسام آن از جمله نوآوری این تحقیق است.